Sovet rəhbərləri SSRİ-nin dağılmasının qarşısını ala bilmədilər. Əksinə, 19-20 Yanvar qırğını onu daha da sürətləndirdi.

1990-cı ilin may ayı idi. Sovet ordu hissələrinin hə­lə də Bakıda olduğu o qorxulu günlərdə – mayın 21-də Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin üçrəngli bayrağı 1918-1920-ci illərdə fəaliyyət göstərmiş Azərbaycan parlamentinin binası üzərində qaldırıldı. Xalqımız vaxtilə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin elan olunduğu günü – 28 Mayı nümayişlərlə, mitinqlərlə qeyd etdi.

1991-ci ilin fevralında dövlətimizin adı da dəyişdirildi. Onun adından «sovet»
və «sosialist» sözləri çıxarıldı. Dövlətimiz Azərbaycan Respublikası adlandırıldı. Dövlətimizin bayrağı da dəyişdirildi. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin üçrəngli ay-ulduzlu bayrağı yenidən Azərbaycanın dövlət bayrağı oldu.

Xalqımız Rusiya ağalığından birdəfəlik xilas olmağa can atırdı. Lakin M.Qorbaçovun başçılıq etdiyi Sovet dövləti var gücü ilə Azərbaycanı öz əsarəti altında saxlamağa çalışırdı. Bu məqsədlə Azərbaycan Respublikasında oyuncaq prezident seçkiləri keçirildi və Moskvapərəst Ayaz Mütəllibov prezident elan edildi. Lakin xalqın mübarizəsi güclənməkdə idi.

Moskva isə Azərbaycan Respublikasının tamamilə müstəqilləşməsinə mane olmaq istəyirdi. Buna görə də Dağlıq Qarabağda vəziyyət daha da gərginləşdirildi. Moskvanın köməyi ilə Azərbaycanın Yuxarı Qarabağ və Goranboy ərazisinin bir hissəsini birləşdirən qondarma «Dağlıq Qarabağ Respublikası» yaradıldı. Beləliklə, müstəqil Azərbaycan torpağında yeni bir erməni «dövləti» yaradılmış oldu.

Lakin Moskvanın bu cür hiylələri Azərbaycan xalqının müstəqillik uğrunda mübarizəsinin qarşısını ala bilmədi. 1991-ci il oktyabrın 18-də Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyi elan edildi. Amma hələ SSRİ dövləti qalırdı. Nə qədər ki, SSRİ dağılmamışdr, Azərbaycan tam müstəqil ola bilməzdi. Ona görədir ki, Azərbaycan Respublikasının öz müstəqilliyini elan etməsinə baxmayaraq, onu hələ heç bir xarici dövlət tanımamışdı.

1991-ci ilin dekabrında SSRf dağıldı. M.Qorbaçov da şərəfsizcəsinə öz vəzifəsindən kənar edildi, tarixin tullantıları içərisinə atıldı. Xalqımıza qarşı qanlı qırğın törədən cəlladlardan biri də beləcə cəzasına çatdı.

1991-ci il dekabrın axırlarında (29-da) Azərbaycan Respublikasında ümumxalq səsverməsi keçirildi. Səs verənlərin 95 faizindən çoxu Azərbaycan Respublikası dövlətinin müstəqilliyinə tərəfdar çıxdı.


Bu müstəqillik xalqımızın sovet işğalına qarşı 70 illik mübarizəsinin yekunu oldu. Xalqımız azadlığa çıxdı.